MIKROGRANT: Digitalizacja i internetyzacja a wzrost gospodarczy

DIGITALIZACJA I INTERNETYZACJA A WZROST GOSPODARCZY
Bar­tosz Witkowski
Kole­gium Ana­liz Ekonomicznych,
Szko­ła Głów­na Handlowa
Współ­wy­ko­naw­ca: Dr Mariusz Próch­niak (KGŚ SGH)

OPIS PROJEKTU BADAWCZEGO

Pro­jekt badaw­czy wpi­su­je się w gru­pę badań nad czyn­ni­ka­mi wzro­stu gospo­dar­cze­go. Ist­nie­je wie­le zmien­nych deter­mi­nu­ją­cych dyna­mi­kę pro­duk­cji, jed­nak wnio­sko­wa­nie w tym zakre­sie jest wyso­ce zróż­ni­co­wa­ne w zależ­no­ści od gru­py kra­jów i okre­su obję­te­go ana­li­zą, cha­rak­te­ru zależ­no­ści (zwią­zek linio­wy a nie­li­nio­wy), czy też zasto­so­wa­nej meto­dy badaw­czej oraz uwzględ­nio­nych czyn­ni­ków wzro­stu w cha­rak­te­rze zmien­nych kon­tro­l­nych. W bada­niu chce­my doko­nać wie­lo­wy­mia­ro­we­go wpły­wu roz­wo­ju digi­ta­li­za­cji i kom­pu­te­ry­za­cji na tem­po wzro­stu gospo­dar­cze­go, przy uwzględ­nie­niu nastę­pu­ją­cych ele­men­tów nowo­ści i ory­gi­nal­no­ści. Po pierw­sze, oce­nia­my róż­ni­ce mię­dzy wpły­wem bada­nych zmien­nych a dyna­mi­ką PKB w róż­nych gru­pach kra­jów, przy czym gru­py takie moż­na wyod­ręb­nić według kry­te­rium geo­gra­ficz­ne­go (poło­że­nie na tym samym kon­ty­nen­cie), poli­tycz­ne­go (przy­na­leż­ność do jed­ne­go ugru­po­wa­nia inte­gra­cyj­ne­go, np. UE) lub insty­tu­cjo­nal­ne­go (podob­ny sto­pień roz­wo­ju oto­cze­nia insty­tu­cjo­nal­ne­go, np. mie­rzo­ne­go wol­no­ścią gospo­dar­czą). Po dru­gie, wery­fi­ku­je­my sta­bil­ność tego wpły­wu w cza­sie, gdyż moż­na ocze­ki­wać, że oddzia­ły­wa­nie to będzie mia­ło róż­ną siłę w róż­nych okresach.
Wie­lo­krot­nie esty­mo­wa­ne i opi­sy­wa­ne w lite­ra­tu­rze mode­le wzro­stu (wyko­rzy­sty­wa­ne do wska­za­nia któ­re z roz­wa­ża­nych czyn­ni­ków mają, a któ­re – nie mają cha­rak­te­ru czyn­ni­ków wzro­stu gospo­dar­cze­go) cha­rak­te­ry­zu­ją się z regu­ły dale­ko posu­nię­tym subiek­ty­wi­zmem z uwa­gi na koniecz­ność dobo­ru posta­ci roz­wa­ża­ne­go mode­lu, w szcze­gól­no­ści zaś zbio­ru uwzględ­nio­nych zmien­nych kon­tro­l­nych. W dal­szej kolej­no­ści wnio­sko­wa­nie czę­sto prze­bie­ga w opar­ciu o wnio­ski wycią­ga­ne z testów istot­no­ści. W rze­czy­wi­sto­ści ich pra­wi­dło­wość uwa­run­ko­wa­na jest pra­wi­dło­wo­ścią wstęp­nej posta­ci roz­wa­ża­ne­go mode­lu, ta zaś jest efek­tem subiek­tyw­nej opi­nii bada­cza na temat „co w ogó­le może być czyn­ni­kiem wzro­stu”, przy czym wstęp­ny zbiór zmien­nych jest z regu­ły ogra­ni­cza­ny nie tyl­ko z uwa­gi na nie­do­stęp­ność danych, ale tak­że w oba­wie o utra­tę zbyt dużej licz­by stop­ni swo­bo­dy, w kon­se­kwen­cji zaś, nad­pa­ra­me­try­za­cję mode­lu. W bada­niu pro­po­nu­je­my roz­wią­za­nie tego pro­ble­mu poprzez zasto­so­wa­nie Bay­esow­skie­go uśred­nia­nia osza­co­wań, któ­re umoż­li­wi unik­nię­cie koniecz­no­ści sztucz­nej reduk­cji zmien­nych i pozwo­li na unik­nię­cie zwią­za­ne­go z tym kro­kiem subiek­ty­wi­zmu. Ponad­to, w opar­ciu o pierw­sze pra­wo dla geo­gra­fii Toble­ra, trud­no przy­jąć jako praw­dzi­we przyj­mo­wa­ne typo­wo w więk­szo­ści ana­liz wzro­stu i kon­wer­gen­cji zało­że­nie bra­ku prze­strzen­nej zależ­no­ści mię­dzy poszcze­gól­ny­mi kra­ja­mi. W pro­po­no­wa­nym mode­lu zosta­nie ona uwzględ­nio­na poprzez zasto­so­wa­nie jed­nej ze struk­tur zagnież­dżo­nych w ogól­nym mode­lu Clif­fa i Orda. W kon­stru­owa­nych mode­lach zosta­ną prze­te­sto­wa­ne roz­kła­dy opóź­nień zmien­nych obja­śnia­ją­cych aby unik­nąć wnio­sko­wa­nia w opar­ciu o współ­wy­stę­po­wa­nie, nie zaś – zwią­zek przyczynowo-skutkowy.
Głów­ny­mi zmien­ny­mi mie­rzą­cy­mi roz­wój digi­ta­li­za­cji i infor­ma­ty­za­cji będą nastę­pu­ją­ce zmien­ne: 1) abo­nen­ci tele­fo­nów komór­ko­wych, 2) bez­piecz­ne ser­we­ry Inter­ne­to­we, 3) linie tele­fo­nicz­ne, 4) użyt­kow­ni­cy Inter­ne­tu, 5) abo­nen­ci sze­ro­ko­pa­smo­we­go Inter­ne­tu oraz 6) wolu­men eks­por­tu towa­rów z zakre­su tech­no­lo­gii infor­ma­cyj­nej i komu­ni­ka­cyj­nej. Zmien­ne te pocho­dzą z bazy danych Ban­ku Świa­to­we­go World Deve­lop­ment Indi­ca­tors. W mode­lu będą one uwzględ­nio­ne w prze­li­cze­niu na 100 lub milion miesz­kań­ców albo jako % eks­por­tu dóbr ogó­łem. Doko­na­my wszel­kich sta­rań , aby bada­nie prze­pro­wa­dzić na moż­li­wie sze­ro­kiej gru­pie kra­jów (co pozwo­li uwy­pu­klić róż­ni­ce mię­dzy kra­ja­mi z róż­nych grup), jed­nak dokład­na lista państw i dłu­gość okre­su będą zale­żeć od dostęp­no­ści sze­re­gów cza­so­wych. Po wstęp­nej ana­li­zie dostęp­nych danych, powyż­sze zmien­ne są dostęp­ne dla wie­lu kra­jów świa­ta, w tym dla więk­szo­ści państw UE (włą­cza­jąc Polskę).

CEL ZGŁASZANEGO PROJEKTU BADAWCZEGO I GŁÓWNE HIPOTEZY BADAWCZE

Głów­nym celem pro­jek­tu jest pró­ba odpo­wie­dzi na pyta­nie o wpływ digi­ta­li­za­cji, w szcze­gól­no­ści zaś Inter­ne­ty­za­cji na tem­po wzro­stu gospo­dar­cze­go. W kon­se­kwen­cji, zosta­nie zapro­po­no­wa­ny model pozwa­la­ją­cy na ewen­tu­al­ne wska­za­nie uza­sad­nio­nych poli­cy impli­ca­tions odno­śnie do poten­cjal­ne­go sub­sy­dio­wa­nia np. powszech­ne­go dostę­pu do Inter­ne­tu. Zasto­so­wa­nie mode­lu prze­strzen­ne­go pozwo­li ponad­to na wery­fi­ka­cję wystę­po­wa­nia spil­lo­ver effects. Zosta­nie zwe­ry­fi­ko­wa­na hipo­te­za, zgod­nie z któ­rą dyna­micz­na digi­ta­li­za­cja (inter­na­ty­za­cja) kra­jów zewnętrz­nych (np. ościen­nych) ma pośred­ni wpływ na tem­po wzro­stu gospo­dar­cze­go kra­ju roz­wa­ża­ne­go. Praw­dzi­wość takiej hipo­te­zy ozna­cza­ła­by m.in. iż dla wła­sne­go inte­re­su kra­je UE powin­ny być zain­te­re­so­wa­ne we wspie­ra­niu mniej roz­wi­nię­tych kra­jów człon­kow­skich w tym aspek­cie, jed­nak wnio­sek ten moż­na (i powin­no się) uogól­nić tak­że na szer­sze gru­py państw.

ZNACZENIE PROJEKTU BADAWCZEGO DLA DELab 

Wyda­je się, że – w przy­pad­ku potwier­dze­nia się sta­wia­nych hipo­tez – wyni­ki bada­nia mogą być trak­to­wa­ne jako solid­ne ana­li­tycz­ne potwier­dze­nie zna­cze­nia nowych tech­no­lo­gii dla wzro­stu gospo­dar­cze­go, co per se sta­no­wić będzie potwier­dze­nie wagi pro­ble­mów wokół któ­rych kon­cen­tru­je się funk­cjo­no­wa­nie DELab. W kon­se­kwen­cji, zarów­no raport badaw­czy, jak i artykuł(y) nauko­wy jaki mógł­by powstać jako efekt mini­gran­tu, sta­no­wi­ły­by istot­ną war­tość doda­ną dla DELab. Jed­no­cze­śnie, bio­rąc pod uwa­gę doświad­cze­nie badaw­cze wyko­naw­ców, wyda­je się iż prak­ty­kan­ci współ­pra­cu­ją­cy z DELab mogli­by sko­rzy­stać na moż­li­wo­ści zarów­no uczest­nic­twa w warsz­ta­cie, jak i współ­pra­cy nauko­wo-badaw­czej z wykonawcami.

ZWIĄZKI ZGŁASZANEGO PROJEKTU BADAWCZEGO ZE ŚWIATOWYMI NURTAMI BADAŃ

Niniej­sze bada­nie wpi­su­je się w nurt badań doty­czą­cych wpły­wu digi­ta­li­za­cji i infor­ma­ty­za­cji na tem­po wzro­stu gospo­dar­cze­go. Jed­no­cze­śnie jed­nak, wypeł­nia lukę w lite­ra­tu­rze w zakre­sie gru­py kra­jów obję­tych bada­niem, wybo­ru zmien­nych oraz spo­so­bu wery­fi­ka­cji hipo­tez badaw­czych (meto­dy esty­ma­cji mode­li), gdzie sta­ra­my się uzy­skać wyni­ki rela­tyw­nie odpor­ne na przy­ję­te zało­że­nia (m.in. na zestaw zmien­nych obja­śnia­ją­cych oraz na spo­sób podzia­łu całe­go okre­su na poszcze­gól­ne pod­okre­sy). Na przy­kład, Gur­gul i Lach [Eco­no­mic Model­ling, vol. 36, 2014] poka­zu­ją, że roz­wój Inter­ne­tu, tele­wi­zji oraz pra­sy mia­ły co naj­mniej tak sil­ny wpływ na tem­po wzro­stu gospo­dar­cze­go kra­jów Euro­py Środ­ko­wo-Wschod­niej w dwóch pierw­szych deka­dach trans­for­ma­cji, jak roz­wój han­dlu mię­dzy­na­ro­do­we­go, napływ inwe­sty­cji zagra­nicz­nych, czy też zmniej­sze­nie barier impor­to­wych. Nie­mniej jed­nak, mimo pew­nej ana­li­zy odpor­no­ści wyni­ków, auto­rzy sto­su­ją bar­dzo wąski zbiór zmien­nych obja­śnia­ją­cych (5 czyn­ni­ków), inne esty­ma­to­ry (OLS, fixed effects, ran­dom effects), a tak­że mało licz­ną gru­pę kra­jów (EŚW-10), co utrud­nia oce­nę wyni­ków dla tej gru­py na tle ten­den­cji świa­to­wych. Czer­nich [Infor­ma­tion Eco­no­mics and Poli­cy, vol. 29, 2014] bada zależ­ność mię­dzy sze­ro­ko­pa­smo­wym dostę­pem do Inter­ne­tu a sto­pą bez­ro­bo­cia. W bada­niu wpro­wa­dzo­na jest pró­ba wery­fi­ka­cji zależ­no­ści przy­czy­no­wo-skut­ko­wej mię­dzy tymi zmien­ny­mi, jed­nak ana­li­za ogra­ni­czo­na jest tyl­ko do regio­nów Nie­miec, co utrud­nia wnio­sko­wa­nie na pozio­mie kra­jo­wym. Kol­ko [Jour­nal of Urban Eco­no­mics, vol. 71, 2012] oce­nia zwią­zek mię­dzy dostę­pem do Inter­ne­tu a wzro­stem gospo­dar­czym, jed­nak podob­nie jak w poprzed­nim bada­niu ana­li­za uwzględ­nia uję­cie regio­nal­ne (m.in. hrab­stwa USA), a zmien­ną obja­śnia­ną jest dyna­mi­ka zatrud­nie­nia. W innym bada­niu Noh i Yoo [Jour­nal of Poli­cy Mode­ling , vol.30, 2008] ana­li­zu­ją zwią­zek mię­dzy upo­wszech­nie­niem Inter­ne­tu, nie­rów­no­ścia­mi docho­do­wy­mi i wzro­stem gospo­dar­czym na sze­ro­kiej gru­pie 60 kra­jów w latach 1995–2002. Ich bada­nie cha­rak­te­ry­zu­je się jed­nak rela­tyw­nie dużym bra­kiem odpor­no­ści wyni­ków, gdyż wnio­sko­wa­nie opar­te jest na czte­rech mode­lach, przy czym wszyst­kie z nich były sza­co­wa­ne tą samą meto­dą (model regre­sji z efek­ta­mi usta­lo­ny­mi), a odpor­ność wyni­ków byłą wery­fi­ko­wa­na jedy­nie przez wpro­wa­dze­nie inte­rak­cji oraz zmien­nych opóź­nio­nych. W bada­niu na jesz­cze szer­szej gru­pie 93 kra­jów Thomp­son i Gar­bacz [Infor­ma­tion Eco­no­mics and Poli­cy, vol. 19, 2007] uwzględ­nia­ją roz­wój Inter­ne­tu oraz tele­fo­nii mobil­nej i sta­cjo­nar­nej, jed­nak ich ana­li­za wyko­rzy­stu­je nie­co inną meto­dę badaw­czą (sto­cha­stic-fron­tier pro­duc­tion function).W świe­tle powyż­szych przy­kła­do­wych wyni­ków nasze bada­nie doty­czy bar­dzo aktu­al­nej tema­ty­ki, ale wpro­wa­dza jed­no­cze­śnie wie­le ele­men­tów sta­no­wią­cych war­tość doda­ną na tle literatury.

Scroll to Top