Tematem czwartego odcinka kolejnego sezonu podcastu „Efekt Sieci” są efektywne metody nauczania i zdobywania kompetencji. Alvin Toffler stwierdził, że analfabetami XXI wieku nie będą ci, którzy nie znają Excela, lub nie potrafią programować, ale ci, którzy nie potrafią się uczyć nowych rzeczy i oduczać starych. Czy mity dotyczące kompetencji i tego, że warto wiedzieć dużo sprawdzają się w życiu, w systemie edukacji i na rynku pracy?
Ekspertem odcinka jest dr Tomasz Gajderowicz (WNE UW) z Fundacji Naukowej Evidence Institute, który odpowiada na pytania dr Justyny Pokojskiej o:
- kompetencje, których uczono nas w szkole jeszcze dekadę temu, a dziś okazują się całkowicie zbędne,
- zmiany w systemie edukacji i wyniki badań empirycznych dotyczących skutecznego uczenia,
- warunki prowadzenia efektywnej i przyjemnej nauki zdalnej w dobie pandemii COVID-19,
- kompetencje, których należałoby dziś uczyć młodych Polaków, żeby byli konkurencyjni na rynku pracy, wobec gwałtownego rozwoju nowych technologii,
- sposób, w jaki powinna się zmienić edukacja, by nie dopuścić do rozwinięcia się tzw. „useless class” (ang. bezużyteczna klasa), ludzi, którzy w świecie robotów nie będą już potrzebni,
- rolę uczelni w wyposażaniu młodych ludzi w odpowiednie kompetencje.
„Funkcjonujące szeroko zdanie o tym, że nasza edukacja była w pewien sposób anachroniczna, dzisiaj powinniśmy uczyć w inny sposób krytycznego myślenia czy umiejętności XXI wieku oczywiście brzmi świetnie i jest w tym wiele prawdy, Natomiast problem w tym, że nasze mózgi jako takie, funkcjonują dokładnie tak samo, czy to 20 lat temu, czy dzisiejszych dzieci. To, że dziś inne kompetencje potrzebne są na rynku pracy nie przekłada się jeszcze bezpośrednio na to, jak powinniśmy dzieci uczyć. Przez Fundację zrobiliśmy takie ćwiczenie, żeby sprawdzić na bazie artykułów naukowych, tego, co nauka, psychologia kognitywna wie na temat tego, w jaki sposób nasz mózg się uczy, jakie techniki uczenia i jaka wiedza jest naprawdę po pierwsze potrzebna, a poza tym jaki sposób uczenia jest skuteczny. Wnioski z tego są dosyć zaskakujące. Prawda jest taka, że nowe trendy w dostosowaniu stylów uczenia do potrzeb ucznia nie znajdują potwierdzenia w badaniach naukowych. Są całe metaanalizy pokazujące, że wiele tych trendów i nowinek funkcjonujących w edukacji są zupełnie nieskuteczne. Tak naprawdę, kiedy się zastanowimy na tym, czym jest krytyczne myślenie, jest to tak naprawdę pamiętanie pewnych schematów rozwiązań, które umiemy stosować do nowych rzeczy.
― dr Tomasz Gajderowicz, WNE UW, Fundacja Evidence Institute