Efekt Sieci #30 – Odczarowanie mitów na temat efektywnej edukacji

Tema­tem trze­cie­go odcin­ka kolej­ne­go sezo­nu pod­ca­stu „Efekt Sie­ci” są efek­tyw­ne meto­dy naucza­nia i zdo­by­wa­nia kom­pe­ten­cji. Alvin Tof­fler stwier­dził, że anal­fa­be­ta­mi XXI wie­ku nie będą ci, któ­rzy nie zna­ją Exce­la, lub nie potra­fią pro­gra­mo­wać, ale ci, któ­rzy nie potra­fią się uczyć nowych rze­czy i oduczać sta­rych. Czy mity doty­czą­ce kom­pe­ten­cji i tego, że war­to wie­dzieć dużo spraw­dza­ją się w życiu, w sys­te­mie edu­ka­cji i na ryn­ku pracy?

Eks­per­tem odcin­ka jest dr Tomasz Gaj­de­ro­wicz (WNE UW) z Fun­da­cji Nauko­wej Evi­den­ce Insti­tu­te, któ­ry odpo­wia­da na pyta­nia dr Justy­ny Pokoj­skiej o:
- kom­pe­ten­cje, któ­rych uczo­no nas w szko­le jesz­cze deka­dę temu, a dziś oka­zu­ją się cał­ko­wi­cie zbęd­ne,
- zmia­ny w sys­te­mie edu­ka­cji i wyni­ki badań empi­rycz­nych doty­czą­cych sku­tecz­ne­go ucze­nia,
- warun­ki pro­wa­dze­nia efek­tyw­nej i przy­jem­nej nauki zdal­nej w dobie pan­de­mii COVID-19,
- kom­pe­ten­cje, któ­rych nale­ża­ło­by dziś uczyć mło­dych Pola­ków, żeby byli kon­ku­ren­cyj­ni na ryn­ku pra­cy, wobec gwał­tow­ne­go roz­wo­ju nowych tech­no­lo­gii,
- spo­sób, w jaki powin­na się zmie­nić edu­ka­cja, by nie dopu­ścić do roz­wi­nię­cia się tzw. „use­less class” (ang. bez­u­ży­tecz­na kla­sa), ludzi, któ­rzy w świe­cie robo­tów nie będą już potrzeb­ni,
- rolę uczel­ni w wypo­sa­ża­niu mło­dych ludzi w odpo­wied­nie kompetencje.

„Funk­cjo­nu­ją­ce sze­ro­ko zda­nie o tym, że nasza edu­ka­cja była w pewien spo­sób ana­chro­nicz­na, dzi­siaj powin­ni­śmy uczyć w inny spo­sób kry­tycz­ne­go myśle­nia czy umie­jęt­no­ści XXI wie­ku oczy­wi­ście brzmi świet­nie i jest w tym wie­le praw­dy, Nato­miast pro­blem w tym, że nasze mózgi jako takie, funk­cjo­nu­ją dokład­nie tak samo, czy to 20 lat temu, czy dzi­siej­szych dzie­ci. To, że dziś inne kom­pe­ten­cje potrzeb­ne są na ryn­ku pra­cy nie prze­kła­da się jesz­cze bez­po­śred­nio na to, jak powin­ni­śmy dzie­ci uczyć. Przez Fun­da­cję zro­bi­li­śmy takie ćwi­cze­nie, żeby spraw­dzić na bazie arty­ku­łów nauko­wych, tego, co nauka, psy­cho­lo­gia kogni­tyw­na wie na temat tego, w jaki spo­sób nasz mózg się uczy, jakie tech­ni­ki ucze­nia i jaka wie­dza jest napraw­dę po pierw­sze potrzeb­na, a poza tym jaki spo­sób ucze­nia jest sku­tecz­ny. Wnio­ski z tego są dosyć zaska­ku­ją­ce. Praw­da jest taka, że nowe tren­dy w dosto­so­wa­niu sty­lów ucze­nia do potrzeb ucznia nie znaj­du­ją potwier­dze­nia w bada­niach nauko­wych. Są całe meta­ana­li­zy poka­zu­ją­ce, że wie­le tych tren­dów i nowi­nek funk­cjo­nu­ją­cych w edu­ka­cji są zupeł­nie nie­sku­tecz­ne. Tak napraw­dę, kie­dy się zasta­no­wi­my na tym, czym jest kry­tycz­ne myśle­nie, jest to tak napraw­dę pamię­ta­nie pew­nych sche­ma­tów roz­wią­zań, któ­re umie­my sto­so­wać do nowych rzeczy.

― dr Tomasz Gaj­de­ro­wicz, WNE UW, Fun­da­cja Evi­den­ce Institute